Görüşmeler sırasında o zamanki “Teşkilat-ı Eassiye kanunu” (Anayasa) ya göre her bakan ayrı ayrı meclis tarafından aday gösterilen üyeler arasından, yine meclis tarafından ayrı ayrı seçiliyordu. Kurtuluş savaşının yönetimi ve Anadolu’da teşkil edilecek yeni otoritenin herkes tarafından kabul görmesini sağlayacak bir süreç den geçildiği için bu zorunluydu.
Şimdi büyük zafer kazanılmış ve yeni bir devlet kuruluşuna geçilmişti.Bu dönemde olağanüstü şartların gerekleriyle yola devam etme imkanı da olamazdı. Sistem değişikliğine gidilmesi zorunluydu.Bu nedenle bakan adaylarının seçimi ve bunların meclisten güven oyu alması konusunda görüş birliği sağlanamıyordu.Bu kriz beklenen bir durumdu.Bu krizi çözme görevini Kemalettin Sami Paşanın verdiği bir önerge nin kabulü ile Mustafa Kemal Paşa’ya verilmesi kararlaştırıldı.
Mustafa Kemal de bir gün önceden İsmet paşa ile yaptığı hazırlıklara dayanarak Anayasa değişiklikleri yaparak Cumhuriyetin İlan edilmesi ve devlet başkanı seçimininde meclis tarafından, cumhurbaşkanı sıfatıyla seçilmesini öngören değişiklikleri önerdi. Bu öneriler Halk Partisi grubunda uygun görüldü ve parti toplantısına son verildi.
Öğleden sonra saat altı sıralarında meclis toplantısına geçildi. Mustafa Kemalin parti meclisinde onaylanan tasarısı meclis anayasa komisyonunda görüşülerek raporu hazırlandı. Meclis gündeminde ki diğer işlerle uğraştı. Komisyon raporu hazır olunca Meclis başkan vekili İsmet paşanın başkanlığında Anayasa komisyonun raporunu görüşmek üzere toplantının yeni gündemine geçti.
İsmet Paşa;Meclise” Anayasa komisyonun Anayasanın değiştirilmesi hususundaki öneri ve tekliflerinin ivedilikle ve hemen görüşülmesi” hususundaki istemini oylamaya koyması üzerine kabul sesleri arasında rapor okunur ve Milletvekillerinin yaşasın cumhuriyet sesleri ve alkışları arasında teklifler oylandı ve kabul edildi.
Ondan sonra Cumhurbaşkanı seçilmesi için meclisin oyuna başvuruldu. Toplanan oyların sonucunu, başkanlık makamında bunan İsmet paşa, Meclise şöyle bildirdi.
“Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı seçimi için yapılan oylamaya yüzeli sekiz kişi katılmış ve cumhurbaşkanlığına, yüz elli sekiz üye, oybirliği ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerini seçmişlerdir.”
Baylar, Meclis’ce cumhuriyeti kabul kararı 29/30 Ekim 1923 gecesi saat 20.30 da verildi.Onbeş dakika sonra, yani 10.45 de Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı.Durum o gece bütün ülkeye bildirildi ve her yerde, gece yarısından sonra,101( yüz bir kez) top atılarak halka duyuruldu. Anayasının yeni maddelerine uygun olarak, Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından Cumhuriyetin ilk hükümetini kurmak üzere İsmet Paşa, Başbakan olarak görevlendirildi. Meclis başkanlığına da Fethi bey’in seçildiğini biliyoruz.
Savaş yapmadan bir devleti kurmak pek olağan bir hadise değildir.İşte bundan dolayıdır ki;
I nci devre Türkiye Büyük Millet Meclisine; "Milli Mücadele Meclisi " denir. Bu meclis 23 Nisan 1920-11 Ağustos 1923 tarihlerini kapsar.
II Nci devre meclis; 11 Ağustos 1923- 26 Haziran 1927 tarihlerini kapsar.Bu meclise Devlet kuran meclisdenir.Cumhuriyeti ilan eden ve ilk Cumhurbaşkanımızı seçen meclis II nci devre meclistir.
III Ncü devre meclis;01 Kasım 1927- 01 Kasım 1931 tarihlerini kapsar ve bu dönem Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş felsefesine göre devletin yapılanması değerler ve kurumlarının şekillendirilmesi ve bunların yerleştirilmesi devresidir.
Savaş kazanmadan kurulmuş bir devlet olursa da bu devlet’ de pek uzun ömürlü olmamıştır. Türk Devleti sadece dış düşmanlarla değil içerideki düşmanlarla da savaşarak Türkiye Cumhuriyetini kurmuştur. Bundan dolayı Devletimiz kurulurken verilen savaşın izleri ve tahribatını dikkate alarak kurulan, yepyeni bir devleti şekillendirmiştir.
Kuruluşunda benimsediği temel değerlerin kalıcılığını sağlayacak hassasiyetleri her zaman dikkate almıştır. Bunlar “tam bağımsız, millet egemenliğine dayalı, milli bir devlet olmasının yanında, devletin idare şeklinin bir cumhuriyet olacağı,(federal bir cumhuriyetin asla olamayacağını unutmamamız gerekir) Yeni devletin, “kuvvet birdir, o, milletindir.” İlkesine dayanmak suretiyle,Türkiye Cumhuriyetinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün, Atatürk devrimleriyle kurulmuş, bütün kurum ve felsefesiyle yepyenidir.
Milli irade ve Milli egemenliğin son oluşumu düşünülürse, yıkılan teokratik devlet karşısında laik Türkiye, Anayasasıyla, kanunlarıyla, yasama ve yürütme örgütlerinin bütün dal ve kollarıyla tüm olarak değiştirilmiş, zamanın ihtiyaçlarına uygun şekilde gelişme olanakları, bütün kurallarıyla hazırlanmıştır.
Bunlardan biriside Cumhurbaşkanlığı sistemidir.
Cumhurbaşkanı Yılı Süresi Toplamı Katılan Kabul Yüzdesi
Atatürk 1923 4 Yıl 287 158 157 %55.04
Atatürk 1927 4 “ 316 288 288 91.14
Atatürk 1931 4 “ 317 289 289 91.17
Atatürk 1935 3 “ 399 386 386 96.74
İnönü 1938 1 “ 399 348 348 87.22
İnönü 1939 4 “ 429 413 413 96.27
İnönü 1943 4 “ 455 435 435 95.60
İnönü 1946 4 “ 465 451 388 83.44
Bayar 1950 4 “ 487 453 387 79.46
Bayar 1954 4 “ 541 513 486 89.84
Bayar 1957 4 “ 610 413 413 67.70
Gürsel 1961 5 “ 638 607 434 68.03
Sunay 1966 5 “ 636 532 461 72.48
Korutürk 1973 5 “ 635 557 365 57.48
Vekalet(Çağlayangil) 1980 Cumhurbaşkanı seçilemedi Senato başkanı
Evren 1980 2 “ Devlet başkanı olarak As. yönetim
Evren 1982 7 “ Anayasa Oylaması ile seçildi
Özal 1989 4 “ 450 285 263 %58.44
Demirel 1993 7 “ 450 431 244 54.22
Sezer 2000 7 “ 550 533 330 60.00
Yeni C.Başkanı 2007 7 “ ? ? ? ? Türkiyenin 2007 senesinin en önemli gündemi Cumhurbaşkanlığı seçimidir.Bu seçim 6 Nisan 2007 de adaylar açıklanmaya başlayacak ve 16 Nisan 2007 tarihinden itibaren Anayasanın 101 nci maddesindeki şartlara uygun olarak, 102 nci maddeye göre 4 tur oylama ile 16 Mayıs 2007 tarihine kadar seçilmiş olacaktır.
Anayasamızın 101 nci maddesinden 108 nci maddesine kadar Cumhurbaşkanlığına ait esaslar ile görev ve yetkileri belirtilmiştir. Parlamenter demokratik sistemde, Cumhurbaşkanın en önemli görevi yürütmenin başı olmasıdır. Görevlerini listelersek;
Başbakanı, hükümeti kurmak üzere görevlendirmesi,
Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek,
Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karara vermek, Genelkurmay Başkanını atamak,
Milli Güvenlik Kururluna başkanlık etmek, Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve başkanını atamak,
Yükseköğretim Kururlu üyelerini seçmek,
Üniversite Rektörlerini seçmek,
Anayasa Mahkemesi üyelerini seçmek,
Danıştay üyelerinin ¼ nü seçmek,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı vekilini seçmek,
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini seçmek,
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kururlu üyelerini seçmek,
Devlet Bürokrasindeki üçlü kararname ile atanan diğer pek çok bürokratın atamasını yapmak,13 MART 2007
CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ